POWOJENNA ODBUDOWA ZAMKU KSĄŻĄT GRYFITÓW POMORSKICH W SZCZECINIE

Odbudowany w latach 1958-1980 w stylistyce renesansowej z elementami gotyku Zamek Książąt Pomorskich z dynastii Gryfitów znajduje się na cyplu wysokiej zachodniej skarpy doliny rzeki Odry, w obrębie nieistniejących średniowiecznych murów obwodowych miasta, w rejonie obecnych ulic Rycerskiej, Kuśnierskiej, Mściwoja i tzw. Trasy Zamkowej. Poniżej zamku rozciąga się częściowo odbudowane we współczesnych formach dolne miasto zwane Podzamczem. Zrekonstruowany w renesansowych formach zamek należy do dobrze rozpoznanych archeologicznie i architektonicznie obiektów księstwa Gryfitów.

W 1942 r. szczecińskie Stare Miasto o średniowiecznej metryce zostało prawie całkowicie zniszczone podczas amerykańskich i brytyjskich dywanowych nalotów na szczecińską bazę okrętów. Spowodował on największe w historii zniszczenia Starego Miasta i położonego w jego bezpośrednim sąsiedztwie zamku. Stopień zniszczenia szczecińskiego zamku po wojnie, jak i całego Starego Miasta oceniano na 85%. Nie zachowały się żadne elementy wyposażenia wnętrz zamku poza pojedynczymi meblami składowanymi w piwnicach. Cenne boazerie i drewniane elementy wyposażenia wnętrz spłonęły w czasie trwającego wiele dni pożaru po bombardowaniu. Zachowane obiekty byly całkowicie nieznane Polakom, nie związane z polską tradycją i historią, więc zastanawiano się, czy nie wyburzyć ich do końca, a oczyszczony z gruzów teren wykorzystać po nową zabudowę. Tak zresztą stało się ze znaczną częścią Starego Miasta, na którym zachowało się jedynie kilka obiektów, których stan techniczny pozwalał na ich dalsze użytkowanie.

Odbudowa zamku startowala od 1956 r. i  zasadniczo zakończono w ją  1985 r. z uwzględnieniem nowych elementów programowych, przeznaczających pomieszczenia zamku, głównie na cele kulturalne. Dla zachowania historycznego charakteru budowli nadzory naukowo-konserwatorskie nad odbudową zamku przez cały czas prowadzili historycy sztuki: dr Henryk Dziurla z Wrocławia (do 1960 r.) i Szczecinianie: dr Zbigniew Radacki w latach 1960-1984 i Krystyna Kroman po 1984 r.

W 2005 r. rozpoczęto wieloetapowy remont dawnego książęcego zamku połączony z modernizacją i unowocześnieniem wyposażenia technicznego pomieszczeń. W 2012 r. pod głównym dziedzińcem Zamku Książąt Pomorskich odkryto dotychczas nieznane kamienne fundamenty datowane na XII w.