Abstrakt. Każde państwo demokratyczne, ceniące wartości demokratyczne, funkcjonuje dzięki podstawom prawnym, na których opierają się wszystkie bez wyjątku instytucje prawne w państwie. Bez zasad stanowienia prawa legalność nie będzie wspierana w żadnym demokratycznym systemie prawnym państwa. W artykule przedstawiono główne zasady stanowienia prawa przez terytorialne władze publiczne w Polsce i w Ukrainie. Rozwój instytucji samorządu terytorialnego odbywa się przede wszystkim dzięki zasadzie decentralizacji władzy, która była jedną z najważniejszych reform w Polsce w okresie przemian demokratycznych. Faktycznie ona jest podstawą istnienia samodzielnego samorządu terytorialnego. Decentralizacja w ramach samorządu lokalnego ma na celu rozwój przewag i kładzie nacisk na realizację potrzeb, celów i interesów społeczności lokalnych. Wartości demokracji zależą zatem od istnienia równowagi w zakresie interakcji władz państwowych i organów samorządu lokalnego, a także zasady nieingerencji władz publicznych w działalność samorządu lokalnego. Ten rodzaj interakcji oraz jego granice prawne i zasady powinny być jasno określone na poziomie legislacyjnym.
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.). [in Polish].
2. Tuleja Piotr (2021) (red.). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Wydawnictwo. Wolters Kluwer Polska. 540 p. [in Polish].
3. Wyrok Trubunalu Konstytycijnego z dnia 16 marca 2011r.URL:https://sip.lex.pl/#/jurisprudence/520898096?cm=DOCUMENT (accessed: 07.08.2023) [in Polish].
4. Traktat o Unii Europejskiej z dnia 7 lutego 1992 r.URL:https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A11992M%2FTXT (accessed: 07..08.2023) [in Polish].
5. Noty tematyczne o Unii Europejskiej. Parlament Europejski. Zasada pomocniczości. URL:https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/7/zasada-pomocniczosci. (accessed: 15.05.2023) [in Polish].
6. J. Helios, W. Jedlicka (2004). Suwerenność w dobie procesów integracyjnych i globalizacyjnych, Acta Universitatits Wratislaviensis No 2626, Prawo CCXCI, Wrocław . P. 57 [in Polish].
7. Rząd zapowiada dodatkowe 13,67 mld zł dla samorządów. URL:https://samorzad.pap.pl/kategoria/finanse/rzad-zapowiada-dodatkowe-1367-... (accessed: 15.06.2023). [in Pollish].
8. Iwona Niżnik-Dobosz (2020). Samorząd terytorialny wobec zasady podziału władzy. Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny. 14 p. [in Polish]. https://doi.org/10.14746/rpeis.2020.82.4.3
9. K. Mucha (2017). Realizacja zadań własnych gminy w kontekście konstytucyjnej zasady decentralizacji, pod red. M. Chrzanowski, J. Sobczak, Lublin 2017 r., p. 75. [in Polish].
10. A. Wiktorowska (2002). Prawne determinanty samodzielności gminy. Zagadnienia administracyjno-prawne, Warszawa . p. 55. [in Polish].
11. J. Zimmermann (2012). Stanowisko takie jest akceptowane i prezentowane przez większość przedstawicieli doktryny: Prawo administracyjne, Warszawa. p. 146. [in Polish].
12. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24.03.1998 r., sygn. K40/97, OTK ZU 1998, Nr 2 , poz. 12 (accessed: 27.08.2023).
13. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16.03.1999 r., sygn. K35/98, OTK 1999, Nr 3, poz. 37. (accessed: 27.08.2023).
14. Konstytucja Ukrainy (1996). Ustawa Ukrainy. № 30, Art.. 141). Wiadomości Rady Najwyższej Ukrainy. URL:https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/254%D0%BA/96-%D0%B2%D1%80#Text (accessed: 27.08.2023). [in Ukrainian].
15. Orzeczenie Konstytucyjnego Sądu Ukrainy w sprawie interpretacji i stosowania zasady praworządności z dnia 02 listopada 2004 r. N 15-рп/2004URL:https://zakononline.com.ua/documents/show/246850___246915 (accessed: 19.08.2023).
16. Ustawа Ukrainy (2015 ) “O dobrowolnym połączeniu wspólnot terytorialnych”. Wiadomości Rady Najwyższej (WWR), nr 13, art. 91). URL:https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/157-19#Text (accessed: 19.08.2023). [in Ukrainian].
17. Projekt ustawy “О działalności prawodawczej”.Wiadomości Rady Najwyższej. URL:https://w1.c1.rada.gov.ua/pls/zweb2/webproc4_1?pf3511=72355 (accessed: 12.09.2023).