Анотація. Авторка статті здійснила аналіз правової природи дискримінації у сфері громадського здоров’я нації через встановлення її сутності та виокремлення категорій суб’єктів, які належать до дискримінованих груп осіб у сфері охорони здоров’я.
У статті розглянуто проблеми дискримінації у сфері охорони здоров’я нації, зокрема інституційну та структурну дискримінацію. Констатовано, що інституційна дискримінація зазвичай виражається в обмеженні доступу окремих груп до державної політики у сфері охорони здоров’я через дискримінаційні норми або непрямі обмеження. Прикладом цього є Наказ Міністерства охорони здоров’я України, який визначає право на використання допоміжних репродуктивних технологій лише для подружжя, що ставить осіб у громадському шлюбі в нерівне становище.
Структурна дискримінація охоплює стигматизацію окремих груп, таких як люди похилого віку, діти та жінки, що пов’язано з нерівним доступом до медичних послуг, а також гендерними, віковими та етнічними бар’єрами. Аналізуючи вплив дискримінації у сфері медичних послуг, підкреслено проблеми, зокрема ейджизму, гендерної дискримінації та расової нерівності, що негативно позначаються на доступності та якості медичних послуг для вразливих груп.
Констатовано, що гендерна дискримінація значно впливає на доступ до медичних послуг, якість лікування та загальний рівень здоров’я жінок. Часто вона проявляється у недостатній увазі до жіночих проблем у сфері охорони здоров’я, а також у структурних бар’єрах, що обмежують можливості жінок отримати потрібну медичну допомогу. Також обговорюються наслідки пандемії для жінок, які зазнали значного негативного впливу в галузі охорони здоров’я.
Узагальнено, що в групі національних та расових меншин спостерігається проблема недовіри пацієнтів як до медичного персоналу, так і до всієї системи охорони здоров’я. Медичну недовіру позиціоновано як загальний термін, який охоплює як загальне почуття недовіри до медичної установи загалом, так і недовіру, специфічну до однієї хвороби чи контексту. Вона має істотне значення, оскільки руйнує зв’язок між пацієнтом та лікарем, усуває паритетність таких відносин у сфері охорони здоров’я.
1. Blihar, M., Zharovska, I., Shandra, B., Zayats, O. (2022). Legal relations in the field of human reproductive activity. Reproductive Endocrinology, 63–64, 97–104. DOI: 10.18370/2309-4117.2022.63.97–104
2. Jennings, L., George, A. S., Jacobs, T., et al. (2019). A forgotten group during humanitarian crises: a systematic review of sexual and reproductive health interventions for young people including adolescents in humanitarian settings. Confl Health, 13 (57). DOI: 10.1186/s13031-019-0240-y
3. Muntian, L. J. (2024). NGOs and health care provision in Ukraine Investments: Practice and Experience, 15, 222–227.
4. Public health as a factor of legitimacy of power in the welfare state. State and law. Legal and political sciences, 95, 182–196.
5. On Approval of the Procedure for the Use of Assisted Reproductive Technologies in Ukraine (2013), Order of the Ministry of Health of Ukraine of 09.09.2013 No. 787. Retrieved from: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/z1697-13#Text
6. Family Code of Ukraine. (2002). Law of Ukraine of 10.01.2002 No. 2947-III. Retrieved from: https://zakon.rada.gov.ua/laws/card/2947-14
7. Dill, J., Daffi, M. (2022). Structural racism and Black women’s employment in the US health care sector. Health Affairs, 41(2). DOI: 10.1377/hlthaff.2021.01400
8. Suntai, Z., Noh, H., Lee, L., Bell, J. G., Lippe, M. P., Lee, H. Y. (2024). Quality of care at the end of life: Applying the intersection of race and gender. The Gerontologist, 64(1), gnad012. DOI: 10.1093/geront/gnad012
9. Nemiroff, L. (2022). We can do better: Addressing ageism against older adults in healthcare. Healthcare Management Forum, 35(2), 118–122. DOI: 10.1177/08404704221080882
10. Vergano, M., Bertolini, G., Giannini, A., Gristina, G., Livigni, S., Mistraletti, G., Riccionin, L., Petrini, F. (2020). Clinical ethics recommendations for the allocation of intensive care treatments in exceptional resource-limited circumstances. Minerva Anestesiologica, 86(5), 469–472. DOI: 10.23736/S0375-9393.20.14619-4
11. Vall d’Hebron. (2020). Recomanacions per suport a les decisions d’adequació de l’esforç terapèutic (AET) per pacients amb sospita d’infecció per COVID-19 insuficiència respiratòria aguda (IRA) hipoxèmica (Recommendations for supporting the limitation of therapeutic effort decisions for patients with suspected hypoxemic acute respiratory insufficiency COVID-19 infection). Grup de treball de Ventilació, Cap Àmbit Emergències, Direcció Mèdica i Direcció Infermera de SEM, 25 March 2020. Retrieved from: https://coronavirus.coib.cat/wpcontent/ uploads/2020/03/recomanacions-suport-decisions-aet.pdf
12. Frederiksen, B., Ranji, U., Salganicoff, A., others. (2020). Women’s experiences with health care during the COVID-19 pandemic: Findings from the KFF women’s health survey. KFF. Retrieved from: https://www.kff.org/ womens-health-policy/issue-brief/womens-experiences-with-health-care-during-the-covid-19-pandemic-findings-fromthe- kff-womens-health-survey/
13. Chmielewska, B., Barratt, I., Townsend, R., others. (2021). Effects of the COVID-19 pandemic on maternal and perinatal outcomes: A systematic review and meta-analysis. Lancet Global Health, 9, e759–e772.
14. Piquero, A. R., Jennings, W. G., Jemison, E., others. (2021). Domestic violence during the COVID-19 pandemic–Evidence from a systematic review and meta-analysis. Journal of Criminal Justice, 74, 101806.
DOI: 10.1016/j.jcrimjus.2021.101806
15. Law, T. (2021, April 26). Why men are falling behind in COVID-19 vaccination. Time. Retrieved from: https://time.com/6045671/covid-19-vaccine-men/
16. Dore, E. C., Shrivastava, S., Homan, P. (2024). Structural Sexism and Preventive Health Care Use in the United States. Journal of Health and Social Behavior, 65(1), 2–19. DOI: 10.1177/00221465231194043
17. Bazargan, M., Cobb, S., Assari, S. (2021). Discrimination and medical mistrust in a racially and ethnically diverse sample of California adults. The Annals of Family Medicine, 19(1), 4–15. DOI: 10.1370/afm.2632
18. Smith, A.C., Woerner, J., Perera, R., et al. (2022). An Investigation of Associations Between Race, Ethnicity, and Past Experiences of Discrimination with Medical Mistrust and COVID-19 Protective Strategies. J. Racial and Ethnic Health Disparities, 9, 1430–1442. DOI: 10.1007/s40615-021-01080-x
19. Farber, R. (2024). Discrimination, Health, and Resistance for Thai TransgenderWomen. J. Racial and Ethnic Health Disparities, 11, 1124–1138. DOI: 10.1007/s40615-023-01592-8
20. Price-Haywood, E. G, Burton, J., Fort, D., Seoane, L. (2020). Hospitalization and mortality among Black patients and White patients with COVID-19. N Engl J Med., 382, 2534–43. DOI: 10.1056/NEJMsa2011686
21. Webb Hooper, M., Nápoles, A. M., Pérez-Stable, E. J. (2020). COVID-19 and racial/ethnic disparities. JAMA, 323, 2466–7. DOI: 10.1001/jama.2020.8598