Zasady tworzenia prawa w Polsce i w Ukrainie przez organy samorządu terytorialnego: aspect teoretyczno-prawny

Abstrakt. Decentralizacja, będąca złożonym procesem, powinna prowadzić do sprawnego i racjonalnego zarządzania na poziomie państwa. W trosce o europejskie wartości demokratyczne powstało poważne pytanie o rozwój demokracji lokalnej, której nie może zabraknąć w społeczeństwie obywatelskim. Dlatego też, aby nadać wagę prawom mieszkańców do zaspokajania ich potrzeb na poziomie lokalnym, organy samorządu terytorialnego otrzymały znaczną autonomię i niezależność od władzy publicznej. Konsekwencje te stały się realne dzięki procesom decentralizacji władzy. 

W tym kierunku wspólnota europejska przyjęła ważne międzynarodowe akty normatywne, wśród nich: Europejska Karta Samorządu  Lokalnego, Europejska Karta Samorządu Regionalnego oraz Europejska Konwencja Ramowa o Współpracy Transgranicznej między Wspólnotami i Władzami Terytorialnymi. Europejska Karta Samorządu Lokalnego jest pierwszym wielostronnym instrumentem prawnym, który określa i chroni zasady autonomii lokalnej, jednego z fundamentów demokracji, którego ochroną i rozwojem zajmuje się Rada Europy. Ona wnosi istotny wkład w ochronę i upowszechnianie wspólnych europejskich wartości. W preambule Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego wskazano, że „prawo obywateli do udziału w sprawach publicznych jest jedną z demokratycznych zasad wspólnych dla wszystkich państw członkowskich Rady Europy i opiera się na zasadach demokracji i decentralizacji władzy”. 

Samorząd terytorialny stanowi współcześnie jeden z wyznaczników i standardów demokratycznego państwa prawnego. Decentralizacja pomaga wzmacniać rolę każdego mieszkańca i społeczności lokalnych poprzez ich upodmiotowienie a wyposażenie w określone kompetencje, zadania i mienie. Istnienia samorządu zawsze broniono na podstawach, że samorząd terytorialny jest kluczowym aspektem procesu demokratyzacji oraz intensyfikacji masowego udziału w procesie decyzyjnym. W państwie demokratycznym najważniejszą jednostką jest człowiek, a zatem jest on mieszkańcem odpowiedniej społeczności. Rozwój samorządu terytorialnego pod wpływem i rolą decentralizacji był jedną z najważniejszych reform demokratycznych w Polsce, nad którą pracowali najlepsi prawnicy i naukowcy. Decentralizacja w ramach samorządu terytorialnego ma na celu rozwój uwzględniający potrzeby, cele i interesy społeczności lokalnych. Dziś Polska jest jednym z najbardziej postępowych państw europejskich, w których reforma decentralizacji władzy została pomyślnie wdrożona. Dlatego ważne jest, aby reforma samorządu terytorialnego na Ukrainie została dokończona po zakończeniu wojny na wzór polski.