Анотація. У період бурхливого розвитку природничих наук, масової діджиталізації всіх сфер
суспільного життя і практично безмежних можливостей штучного інтелекту спостерігається пожвав-
лення інтересу до психологічної герменевтики, як акцентує увагу на глибинних сенсах людського
існування і цінностях колективного буття. Мета цієї статті полягає у з’ясуванні внеску філософських
досліджень гуманітарних наук у розвиток психологічної герменевтики як дескриптивної (фено-
менологічної) методології психології. Використано культурно-історичний аналіз ключових ідей філо-
софської герменевтики як широкого епістемологічного ландшафту, на якому виник сам предмет
психологічної герменевтики. У статті обґрунтовується ключова теза: психологія, що розглядає людину
як тотальну цілісність тіла, дущі і духу, не може редукувати предмет своїх досліджень до знаходження
відповідей на запитання “Чому?” (каузальний детермінізм), а повинна відкривати сенси людського
існування, відповідаючи на запитання “Для чого?” (телеологічний детермінізм). Історія розвитку психо-
логії як самостійної науки переконує, що лиш взаємне доповнення обох епістемологічних традицій
допоможе отримати знання, конгеніальне людській природі. Досягнення філософської думки двох
попередніх століть і початку ХХІ століття заклали фундамент розвитку власне психологічної герме-
невтики – науки про знаходження сенсів у розмаїтих текстах-репрезентаціях буття-існування людини.
Когнітивними механізмами осягнення особистісних смислів і суспільних цінностей різноманітних
культурних артефактів є інтуїтивне розуміння (вчування) та оцінна інтерпретація (рефлексія) безпо-
середнього переживання динамічної структури життєздійснення.
- Ablewicz, K. (2003). Badania hermeneutyczne w pedagogice. In T. Pilch (Ed.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (Vol. 1, pp. 294–295). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
- Berger, P. L., & Luckmann, T. (2011). The social construction of reality: A treatise in the sociology of knowledge. London: Penguin Books.
- Campbell, D. T., & Fiske, D. W. (1959). Convergent and discriminant validation by the multitrait-multimethod matrix. Psychological Bulletin, 56(2), 81–105.
- Dilthey, W. (1990). Die Entstehung der Hermeneutik. Gesammelte Schriften, 1, 317–338. [in German]
- Dilthey, W. (1996). The emergence of hermeneutics. Current Foreign Philosophy, 31–60. Kyiv: Vakler.
- Dilthey, W. (1976). Selected writings. Cambridge: Cambridge University Press.
- Domany, E., van Hemmen, J. L., & Schulten, K. (2012). Models of neural networks I. Berlin: Springer Science & Business Media.
- Eshelman, R. (2000–2001). Performatism, or the end of postmodernism. Anthropoetics: The Electronic Journal of Generative Anthropology, 6(2), 1–17.
- Gadamer, H.-G. (1994). Literature and philosophy in dialogue: Essays in German literary theory. Albany, NY: SUNY Press.
- Gadamer, H.-G. (2006). Truth and method. London–New York: Continuum.
- Grondin, J. (1994). Introduction to philosophical hermeneutics. New Haven: Yale University Press.
- Heidegger, M. (2010). Being and time. Albany: State University of New York Press.
- Heidegger, M. (1999). Ontology – the hermeneutics of facticity. Bloomington, IN: Indiana University Press.
- Juszczyk, S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
- Karpenko, Z. S. (2009). Axiological psychology of personality: Monograph. Ivano-Frankivsk: Lilia-NV.
- Karpenko, Z. S. (2001). Hermeneutics of psychological practice. Kyiv: Ruta.
- Koch, A.-F. (2016). Hermeneutischer Realismus. Tübingen: Mohr Siebeck. [in German]
- Lyotard, J.-F. (1979). La condition postmoderne: Rapport sur le savoir. Paris: Minuit. [in French]
- Mróz, A. (2015). Analiza hermeneutyczna narracji autobiograficznych w badaniach nootycznego poziomu rozwoju człowieka. Rocznik Lubuski, 41(1), 107–116.
- Ricoeur, P. (1978). Existence and hermeneutics. [PDF file]. Retrieved from: https://wiki.gonzaga.edu/alfino/images/5/55/Ricoeur.Existence_and_Hermeneutics.pdf
- Ricoeur, P. (2007). The conflict of interpretations: Essays in hermeneutics. Evanston: Northwestern University Press.
- Rorty, R. (1979). Philosophy and the mirror of nature. Princeton: Princeton University Press.
- Schleiermacher, F. (1998). Hermeneutics and criticism and other writings. Cambridge: Cambridge University Press.
- Vattimo, G. (1992). The end of modernity: Nihilism and hermeneutics in post-modern culture. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
- Vermeulen, T., & van den Akker, R. (2010). Notes on metamodernism. Journal of Aesthetics and Culture, 2(1), 1–14. https://doi.org/10.3402/jac.v2i0.5677